Retina dekolmanı, retina tabakasının altındaki dokudan ayrılmasıdır. Ani ışık çakmaları, görme alanında perde hissi ve uçuşan cisimler başlıca belirtilerdir.
Durum acil müdahale gerektirir, aksi halde kalıcı görme kaybı gelişebilir. Retina yırtıkları genellikle öncül bulgu olarak görülür.
Risk faktörleri arasında yüksek miyopi, göz travmaları ve önceki göz cerrahileri vardır. Aile öyküsü de önemlidir.
Tedavi, cerrahi yöntemlerle retina yerine yerleştirilerek görme korunur. Erken tanı başarı şansını artırır.
Retina Yırtığının Oluşum Süreci
Retina yırtığı, gözün iç yapısındaki değişiklikler sonucu meydana gelir. Bu süreç, genellikle kişinin otuzlu yaşlarında başlar. Bu dönemde, gözün arka kısmını dolduran vitreus jel yapısındaki kollajen ve hyaluronik asit bozulmaya başlar. Zamanla bu jel sıvılaşır ve retinadan ayrılabilir. Retinanın ayrılması sırasında, gözde çeşitli belirtiler görülür:
- Işık çakmaları
- Flash patlaması benzeri bulgular
Vitreus jel, retinadan ayrılırken bazen anormal bir biçimde yapışık kalabilir. Bu durum, retina üzerinde çekintiye yol açar ve yırtığa neden olabilir. Süreç, yumurta akının kabuktan ayrılırken kabuğa aşırı yapışması ve bunun sonucunda kabuğun kırılmasına benzetilebilir. Retina yırtığı oluştuğunda, tedavi edilmezse durum daha da ilerleyebilir. Retina tabakasının altına sıvı girer ve bu, retina tabakasının yerinden ayrılmasına yol açar. Bu ayrılma, retina dekolmanı olarak adlandırılır ve göz sağlığı için ciddi sonuçlar doğurabilir. Retina yırtığı ve sonrasında gelişen dekolman, göz sağlığını korumak için dikkat edilmesi gereken önemli bir konudur.
Retina Dekolmanının Nedenleri
Retina dekolmanının temel nedeni, yaşla birlikte meydana gelen vitreus jelindeki değişimlerdir. Zamanla bu jel deforme olur ve retina tabakasına zarar verebilir. Özellikle yaşlı bireylerde bu durum daha sık görülür. Katarakt ameliyatı geçiren hastalar da bu risk altındadır. Çünkü bu ameliyat, genellikle gözündeki vitreus jeli deforme olmuş ileri yaştaki bireylere uygulanır. Retina yırtılması riski, miyop hastalarda da artar. Bunun sebebi, miyopide göz küresinin normalden büyük olmasıdır.
- Travma ve darbeler: Her yaşta yaşanan travma veya darbeler, retina yırtılma riskini artırabilir.
- Genetik faktörler: Retina yırtılmasında genetik faktörlerin etkisi azdır. Ancak, herediter vitreoretinopatiler gibi nadir genetik hastalıklar retinayı etkileyebilir.
Bunlar dışında, retina yırtılmasının nedenleri arasında doğuştan gelen ve çok nadir görülen bazı hastalıklar da bulunur. Bu hastalıklar, retinanın dejeneratif değişimlerine yol açarak dekolman riskini artırır. Önlem olarak, düzenli göz kontrolleri ve risk faktörlerinin farkında olmak önemlidir.
Retina Yırtığının Göstergeleri
Görme Kaybı
Retina yırtığı durumunda, en sık rastlanan belirti görme kaybıdır. Bu durum, genellikle bir ya da her iki gözde birden fark edilir. Görüş alanında belirgin bir azalma meydana gelir. Hasta, çevresini net olarak göremeyebilir. Görme kaybı, yırtığın yerleşimine ve büyüklüğüne bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Bu belirti, hastalığın ilerlemesinin bir işareti olabilir.
Uçuşmalar
Retina yırtığının bir diğer belirtisi uçuşmalardır. Gözün içinde sanki ufak böcekler veya siyah noktalar hareket ediyormuş gibi bir hissiyat oluşur. Bu uçuşmalar, gözün hareketiyle birlikte değişik yönlerde hareket edebilir. Genellikle parlak ışığa maruz kalındığında daha belirgin hale gelirler.
Işık Çakmaları
Hastalar, sıklıkla ışık çakmaları yaşarlar. Bu, retina tabakasının aniden gerilmesiyle oluşan bir hissiyattır. Işık çakmaları, genellikle gözün kenarlarında görülür ve şimşek çakması gibi bir etki yaratır. Bu belirti, retina yırtılmasının erken bir göstergesi olabilir.
Kurum Yağması
Retina yırtığında, göz içinde sanki küçük parçacıklar yağmış gibi bir durum oluşabilir. Bu, genellikle ‘kurum yağması’ olarak adlandırılır. Hasta, gözün içinde siyah veya gri renkte parçacıklar görebilir. Bu belirti, retinanın zarar görmesinin bir sonucudur.
Karanlık Bir Gölge Oluşması
Retina yırtığının ileri evrelerinde, hastanın görüş alanında karanlık bir gölge oluşabilir. Bu, retinanın tamamen yırtılmasının bir işareti olabilir. Gölge, genellikle gözün kenarlarında başlar ve zamanla merkeze doğru ilerleyebilir. Bu durum, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur.
Retina yırtığı, göz sağlığı açısından ciddi bir durumdur. Belirtiler fark edildiğinde hızlıca göz doktoruna başvurmak, kalıcı görme kayıplarını önleyebilir. Erken teşhis ve doğru tedavi yöntemleri, hastalığın kontrol altına alınmasında büyük önem taşır. Retina sağlığını korumak adına düzenli göz muayeneleri yapılması ve risk faktörlerine dikkat edilmesi önerilir. Bu hastalıkla mücadelede, bilinçli olmak ve erken müdahale, görme kaybını önleyebilir. Retina yırtığı, her yaşta ortaya çıkabilecek bir durum olduğundan, göz sağlığına dikkat etmek hayati önem taşır.
Prof. Dr. Tansu Erakgün, 1968 İzmir doğumludur. 1992’de Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuş, göz hastalıkları uzmanlığını 1997’de tamamlamıştır. Belçika ve Almanya’da retina hastalıkları ve vitreoretinal cerrahi eğitimi almıştır. 2004’te doçent, 2010’da profesör unvanını almıştır. Retina cerrahisi için geliştirdiği cerrahi cihazlar dünya çapında kullanılmaktadır. Diyabetik göz hastalıkları, retina hastalıkları ve göz travmaları alanlarında uzmandır. 2016’dan beri İzmir Kaşkaloğlu Göz Hastanesi’nde göz doktoru olarak görev yapmaktadır.
