Retina yırtılması, göz sağlığı için ciddi bir tehlike arz eder. Bu durum, gözün arka tabakasında oluşan yırtıklar sebebiyle meydana gelir. Hastalar genellikle merkezi görüşlerinde kayıplar yaşarlar. Ayrıca, bulanık görme ve göz önünde cisimlerin uçuştuğunu fark ederler. İlerleyen vakalarda ise gözde ışık çakmaları ve görüş alanında ani kayıplar yaşanabilir. Bu belirtiler, retina yırtılmasının önemli işaretleridir. Dolayısıyla, bu tür semptomlar gözlemlendiğinde hemen bir göz doktoruna başvurmak hayati önem taşır. Erken teşhis, bu sorunun tedavisinde kritik bir rol oynar.
Retina Dekolmanının İşaretleri
Retina dekolmanı tanısı konmuş bireylerde, bazı belirgin semptomlar gözlenir. İlk olarak, bireyler genellikle görsel alanlarında ani ışık parlamaları yaşarlar. Bu durum, etkilenen gözde fark edilen bir görme bozukluğunun işaretidir. Ayrıca, gözün ön kısmında beliren belirli şekiller ve renkler dikkati çeker:
- Oval veya yuvarlak şekiller
- Siyah ve kırmızı renkte noktalar
- Örümcek ağına benzer desenler
Bu tür görsel belirtiler, retinanın hangi bölgesinde yırtık oluştuğuna ve dekolmanın ne kadar süredir devam ettiğine bağlı olarak değişiklik gösterir. Retina yırtığı olan vakalarda, ışık çakması ve göz etrafında uçuşan cisimler sıkça rapor edilir. İlginçtir ki, bu semptomları yaşayan hastaların yaklaşık %20’sinde retina yırtığı tespit edilirken, bu durum %55 oranında tam retinal dekolmana neden olur. Öte yandan, retinal dekolman gelişen hastaların yarısında uzun süre belirti gözlenmez. Bu kişiler, genellikle ileri aşamada görme kaybı yaşayarak tıbbi yardım ararlar. Bu bilgiler, retina yırtılması ve dekolmanının erken teşhisinin önemini vurgular.
Retina Yırtılmasına Sebep Olan Faktörler
Retina yırtılmasının arkasında çeşitli etkenler yatar. En sık rastlanan sebep, göze alınan darbelerdir. Fiziksel travmalar, retinada direkt yırtıklar oluşturabilir. Aynı zamanda, retinayı besleyen kan damarlarının tıkanması gibi durumlar da yırtıklara yol açar. Yaşın ilerlemesiyle birlikte retinanın zayıflaması, bu sorunun ortaya çıkmasında önemli bir faktördür. Özellikle dikkat edilmesi gereken durumlar ise şunlardır:
- Göz içi kanamaları
- Kan damarlarında tıkanıklık
- Yaşlılık
Retina dekolmanının iki özel türü vardır:
- Çentikli retina dekolmanı
- Seröz retina dekolmanı
Her iki tür de spesifik nedenlere bağlı olarak gelişir. Çentikli retina dekolmanının başlıca sebepleri arasında:
- Diyabet hastalığından kaynaklanan retina hasarı
- Delici aletlerle meydana gelen göz yaralanmaları
- Prematüre bebeklerdeki retina hastalığı bulunur.
Seröz retina dekolmanı ise genellikle inflamatuar, tümöral veya vasküler hastalıklar sonucu ortaya çıkar. Bu durum, retina pigment epitelinin hasar görmesiyle başlar. Ardından kan dolaşımındaki bozukluklar ve retinanın altında sıvı birikmesi gelir. Bu birikinti, retinanın katmanlarını birbirinden ayırır. Bu süreç sonucunda seröz retina dekolmanı gelişir. Bilinen başlıca nedenler arasında:
- Harada hastalığı
- Sempatik oftalmi
- Yüksek tansiyon
- Gebelik
- Malign melanom
- Koroid hemanjiomu
- Metastatik tümörler yer alır.
Retina Yırtılması Sonrası Görme Durumu
Retina yırtılması, gözün en önemli kısımlarından birinin hasar görmesi sonucu ortaya çıkar. Erken teşhis edilmezse kalıcı görme kayıplarına neden olabilir. Özellikle belirli risk faktörlerine sahip kişiler bu duruma daha yatkındır. Bu risk faktörleri arasında:
- Katarakt ameliyatı geçirmiş bireyler,
- YAG lazer kapsülotomi uygulanmış hastalar,
- Miyoplar,
- Ailede göz hastalığı öyküsü olanlar,
- Yüksek tansiyonu olanlar,
- İleri yaş,
- Göz travması geçirenler,
- Daha önce retina yırtılması ameliyatı olmuş kişiler,
Yer alır. Bu gruplardaki bireylerin düzenli göz muayeneleri yaptırması, potansiyel retina yırtıklarını erkenden tespit edebilme imkânı sunar. Ayrıca, bu durumda erken müdahale, görme yetisini korumak için büyük önem taşır. Dolayısıyla risk altındaki bireyler, göz sağlıklarına ekstra özen göstermelidir. Retina yırtığı teşhisi konduğunda hızlı ve etkili bir tedavi süreci, görme fonksiyonlarının büyük ölçüde korunmasına yardımcı olur.
Retina Yırtıklarının Tedavi Yöntemleri
Retina yırtıkları, gözün arkasındaki ağ tabakada meydana gelen hasarlar sonucunda ortaya çıkar. Bu hasarlar genellikle cerrahi müdahale gerektirir. Cerrahi yöntemler, yırtığın büyüklüğüne ve konumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. İlk olarak, argon lazer uygulaması retina üzerindeki yırtıkları onarmak için kullanılır. Bu yöntemde lazer ışınları, hasarlı bölgeyi iyileştirmek üzere odaklanır. Hekimin deneyimi, bu işlemin başarısı için büyük önem taşır.
Diğer bir yöntem olan pnömatik retinopeksi, özellikle erken dönemdeki retina yırtıklarını tedavi etmek için tercih edilir. Bu prosedürde, göz içine gaz enjekte edilir ve bu gaz, retina dokusunun yeniden doğru yerine oturmasını sağlar. Ardından argon lazer tedavisi uygulanarak yırtık tamir edilir.
Skleraya dışarıdan bası uygulaması ise bir başka tedavi yöntemidir. Bu yöntemde, gözün beyaz kısmına silikon şeritler yerleştirilir. Bu işlem, retinanın gevşemesine yardımcı olur. Skleraya bası yöntemi genellikle argon lazer tedavisi veya vitrektomi ameliyatı ile kombin edilerek uygulanır.
- Argon lazer uygulaması
- Pnömatik retinopeksi (Göz içi tamponad işlemi)
- Skleraya dışarıdan bası uygulaması
- Vitrektomi ameliyatı
Vitrektomi ameliyatı, retinadaki belirgin yırtıkları onarmak için en güvenilir yöntemlerden biridir. Ameliyat, gözün büyük bölümünü dolduran vitreus sıvısının çıkarılmasıyla başlar. Ameliyat sırasında, göz çevresine lokal anestezi uygulanabilir. Hekim, hastanın genel durumuna göre genel anestezi de tercih edebilir. Operasyon, konjonktiva adlı yapının açılmasıyla başlar ve göz içine küçük kesiler yapılır. Özel kesici aletler kullanılarak vitreus sıvısı çekilir ve bölgedeki anormal zar ve dokular temizlenir. Ameliyat sonrasında, tampon özellikli silikon yağı ya da gaz yerleştirilir. Retinadaki yırtığın büyüklüğüne bağlı olarak ilave lazer uygulaması ya da krio işlemleri de yapılabilmektedir. Vitrektomi operasyonu ortalama olarak 30 ila 90 dakika sürer.
Bu cerrahi müdahaleler, retina yırtıklarının onarılmasında etkili yöntemler sunar. Hastaların, belirtileri fark etmeleri durumunda hemen uzman bir göz doktoruna başvurmaları önemlidir. Erken teşhis ve müdahale, görme kaybını önlemede kritik bir rol oynar.
Prof. Dr. Tansu Erakgün, 1968 İzmir doğumludur. 1992’de Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuş, göz hastalıkları uzmanlığını 1997’de tamamlamıştır. Belçika ve Almanya’da retina hastalıkları ve vitreoretinal cerrahi eğitimi almıştır. 2004’te doçent, 2010’da profesör unvanını almıştır. Retina cerrahisi için geliştirdiği cerrahi cihazlar dünya çapında kullanılmaktadır. Diyabetik göz hastalıkları, retina hastalıkları ve göz travmaları alanlarında uzmandır. 2016’dan beri İzmir Kaşkaloğlu Göz Hastanesi’nde görev yapmaktadır.
