Delici Yaralanmalar Ve Göz içi Yabancı Cisim

Delici göz yaralanmaları görme sağlığını ciddi şekilde tehdit edebilen acil tıbbi durumlardır. Göz içi yabancı cisimler (GİYC) bu yaralanmaların önemli bir nedenini oluşturur ve sıklıkla metal cam veya organik materyallerden kaynaklanır. Metal GİYC’ler açık göz yaralanmalarında en yaygın görülen türdür. Bu tür vakalarda hızlı tanı ve tedavi enfeksiyon retina dekolmanı ve kalıcı görme kaybı gibi ciddi komplikasyonları önlemek için kritik öneme sahiptir. Tedavi süreci genellikle cerrahi müdahale göz yapılarının onarımı ve antibiyotik tedavisini içerir. Prognoz yabancı cismin özellikleri ve yaralanmanın ciddiyeti gibi faktörlere bağlıdır.

Prof. Dr. Tansu Erakgün
Retina Hastalıkları ve Vitreoretinal Cerrahi Uzmanı

20 Mart 1968’de İzmir’de doğan Prof. Dr. Tansu Erakgün, orta öğrenimini Saint Joseph Koleji’nde ve Lise öğrenimini Karşıyaka Gazi Lisesi’nde tamamladıktan sonra 1986 yılında girdiği Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1992 yılında mezun oldu. Aynı yıl Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı’nda asistanlık eğitimine başladı. 1997 yılında uzman...

Hakkımda Videolar Yayınlar

İçindekiler

Delici Yaralanmalar ve Göz İçi Yabancı Cisim Nedir?

Delici göz yaralanmaları ve göz içi yabancı cisimlerin (GİYC) yönetimi tıbbi pratiğin evrimi boyunca büyük gelişmelere sahne olmuştur. İlk cerrahi yaklaşımlar 18. yüzyılda önerilse de bu alandaki gerçek anlamdaki ilerleme 19. yüzyılda başlamıştır. Karl Himly 1813’te hayvan kornealarının değiştirilmesini önerirken öğrencisi Franz Reisinger 1818’de deneylere başlamıştır. İnsanlar üzerinde ilk xenogreft denemesi 1844’te Edward Kissam tarafından gerçekleştirilmiş ancak başarılı olamamıştır. 1867’de Henry Power insan dokusunun üstünlüğüne dikkat çekmiştir. 1905 yılında Eduard Zirm’in gerçekleştirdiği başarılı insan kornea nakli bu alandaki bir dönüm noktasıdır.

Göz koruma yöntemleri delici yaralanmaları önlemede hayati bir rol oynamıştır. Sanayi devrimi sırasında göz korumasının yetersizliği iş yerlerinde ciddi göz yaralanmalarına neden olmuştur. Güvenlik gözlüklerinin geliştirilmesi ve yaygın kullanımı bu riski önemli ölçüde azaltmıştır. Aynı zamanda eğitim programları göz koruma bilincinin artmasına katkıda bulunmuştur.

Tedavi yöntemleri de büyük ilerleme göstermiştir. 20. yüzyılın başlarında oftalmoskopun tanıtılması göz iç yapılarının incelenmesini kolaylaştırmış ve tanıyı iyileştirmiştir. Manyetik alan kullanarak metalik yabancı cisimlerin çıkarılması gibi yenilikçi cerrahi teknikler geliştirilmiştir. Antibiyotiklerin kullanımı enfeksiyon riskini azaltarak prognozu iyileştirmiştir. Günümüzde gelişmiş cerrahi yöntemler ve tanı araçları delici göz yaralanmalarının yönetiminde başarılı sonuçlar alınmasını sağlamaktadır.

7/24 WhatsApp İçin Tıklayın!

*En iyi şekilde geri dönüş yapabilmemiz için tüm alanları doldurmanızı öneririz.

Delici Yaralanmaların ve Göz İçi Yabancı Cisimlerin Nedenleri Nelerdir?

GİYC vakaları farklı risk faktörleri ve çevresel koşulların bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bu tür yaralanmalar mesleki faaliyetler, tarım ve ev işleri, rekreatif aktiviteler, şiddet olayları ve kazalar gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelir.

Mesleki Tehlikeler:

Endüstriyel ortamlarda çalışan bireyler delici göz yaralanmaları açısından en riskli gruplar arasında yer alır. Kesme, taşlama, delme veya çekiçle vurma gibi işlemler sırasında yüksek hızda fırlayan metal parçalar GİYC vakalarının en yaygın nedenlerindendir. Güvenlik gözlüğü kullanılmaması bu riskleri artırır. İnşaat metal işçiliği ve işleme sektörlerinde çalışanlar bu tür kazalara daha yatkındır.

Tarım ve Ev İşi Faaliyetleri:

Kırsal bölgelerde tarımsal çalışmalar sırasında göz yaralanmaları sıkça görülür. Bitki parçaları ahşap kıymıkları veya toprak partikülleri yeterli göz koruması olmadığında ciddi yaralanmalara yol açabilir. Benzer şekilde evde yapılan çim biçme, bahçe işleri veya güç aletleri kullanımı sırasında koruyucu ekipman eksikliği göz hasarına neden olabilir.

Rekreatif Aktiviteler ve Sporlar:

Paintball, airsoft veya raket sporları gibi yüksek hızda projeksiyon içeren aktiviteler özellikle gençlerde GİYC riskini artırır. Amerikan Oftalmoloji Akademisi bu tür aktivitelerde koruyucu gözlük kullanımının önemine dikkat çeker.

Saldırılar ve Şiddet:

Kesici aletler kullanılarak yapılan saldırılar delici göz yaralanmalarına yol açabilir. Bu durum genellikle ciddi göz hasarına ve uzun vadeli komplikasyonlara neden olur.

Kazalar ve Travmalar:

Evde kullanılan kesici aletler özellikle çocuklar için risk oluştururken yaşlılarda düşmeler nedeniyle göz küresi yırtılmaları daha yaygındır. Bu durum yaşa bağlı göz dokusu zayıflığıyla ilişkilidir.

Patlama Yaralanmaları:

Askeri personel patlayıcılar nedeniyle GİYC riski taşır. Çatışma bölgelerinde bu tür yaralanmalar yaygındır ve genellikle şarapnel nedeniyle oluşur.

Delici Yaralanmalar ve Göz İçi Yabancı Cisim Ne Kadar Yaygındır?

Delici göz yaralanmaları (POI) ve göz içi yabancı cisimler (IOFB’ler) dünya genelinde görme kaybının önemli nedenleri arasında yer alır. Özellikle iş kazaları bu tür yaralanmaların önde gelen sebeplerindendir. IOFB’ler açık göz yaralanmalarının %17 ila %41’ini oluşturur ve bu tür yaralanmalarda posterior segment vakaların %58 ila %88’inde etkilenir.

Erkekler IOFB vakalarının %90’ından fazlasını oluşturmaktadır. Bu durum mesleki faaliyetlerin doğası gereği erkeklerin daha fazla risk altında olmasından kaynaklanır. Ortalama yaş aralığı 25-39 olan genç yetişkinler bu tür yaralanmaların en sık görüldüğü grubu oluşturur. İş kazaları sırasında özellikle metalin metal üzerine vurulduğu işlemler en yaygın yaralanma nedenidir. Çekiç ve keski kullanımı siviller arasında sık rastlanılan mekanizmalardır. Askeri ortamlarda ise patlamalarla ilişkili yaralanmalar ön plandadır.

Yabancı cisimlerin büyük bir kısmı (%80’den fazlası) metalden oluşur ve demir, bakır, çinko gibi materyaller sıklıkla görülür. Metal olmayan yabancı cisimler, cam, taş ve organik materyallerden oluşabilir. Özellikle organik yabancı cisimler enfeksiyon riski yüksek olduğu için daha tehlikeli kabul edilir.

Detaylı bilgi ve randevu için iletişime geçin!

Whatsapp iletişime geç

Delici Yaralanmaların ve Göz İçi Yabancı Cisimlerin Oluşum Süreci Nasıldır?

Delici göz yaralanmaları keskin bir nesnenin kornea ve sklerayı aşarak gözün iç yapılarına zarar verdiği ciddi travmalardır. Bu süreç birkaç aşamadan oluşur ve her bir aşama göz dokularına yönelik farklı riskler taşır.

İlk Çarpma ve Giriş Yarası Oluşumu: Yüksek hızla hareket eden metal veya cam gibi keskin bir nesne göze çarptığında kornea ya da sklerada tam kalınlıkta bir yaralanma meydana gelir. Giriş yarasının büyüklüğü ve yeri nesnenin hızı açısı ve şekli gibi faktörlere bağlıdır. Delici yaralanmalar yalnızca giriş yarasının bulunduğu; perforasyon yaralanmaları ise hem giriş hem çıkış yarası olan travmalardır.
Yolculuk ve Göz İçi Zararlar: Yabancı cisim göz içine girdikten sonra iris, lens, vitreus veya retina gibi önemli yapıların bir ya da birden fazlasını geçerek ciddi hasara neden olabilir. Bu hareket doğrusal olmayabilir; nesne göz içinde sekerek ek yaralanmalar oluşturabilir.
Yerleşim ve Tutulma: GİYC gözün farklı bölgelerinde durabilir. Nesnenin büyüklüğü hızı ve yapısal özellikleri bu konumu belirler. Retina ve vitreus gibi hassas yapılarda kalan yabancı cisimler uzun vadede görme kaybına yol açabilir.
Fizyolojik Yanıt: Yabancı cisim inflamatuar bir yanıtı tetikleyebilir. Organik materyaller daha şiddetli reaksiyonlara neden olurken metal cisimler sideroz veya çalkozis gibi toksik etkilere yol açabilir. Bu durumlar erken müdahale gerektirir.

Delici Yaralanmaların ve Göz İçi Yabancı Cisimlerin Belirtileri Nelerdir?

GİYC hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilecek görme sağlığını tehdit eden durumlardır. Bu tür yaralanmalar semptomların şiddeti ve çeşidi açısından geniş bir yelpaze sunabilir. Yaralanmanın doğası yabancı cismin özellikleri ve etkilenen göz yapıları belirtilerin tipini ve ciddiyetini belirler. Bu semptomları doğru bir şekilde değerlendirmek hızlı bir tanı koymak ve etkili bir tedavi planı geliştirmek açısından kritik öneme sahiptir.

Yaygın Semptomlar

Ağrı: Gözde yabancı cismin varlığı genellikle ağrıya yol açar. Ağrı cismin yerleşim yerine ve göz hareketleriyle ilişkili olarak değişiklik gösterebilir.

Görme Bozuklukları: Bulanık görme yabancı cismin optik medyaya zarar vermesi veya retina hasarı nedeniyle sıkça görülürken çift görme (diplopi) genellikle göz kaslarının etkilenmesinden kaynaklanır.

Yüzen Cisimler: Vitreus kanaması veya retina problemlerini işaret eden yüzen noktalar veya çizgiler görülebilir.

Fotopsi: Retina dekolmanını veya çekilmesini gösteren ışık parlamaları yaygın bir bulgudur.

Yabancı Cisim Hissi: Hasta görünür bir nesne olmasa bile gözünde bir şey olduğunu hissedebilir bu da sürekli tahrişe ve göz kırpmaya neden olur.

Kızarıklık ve Yaşarma: Konjonktiva üzerindeki inflamasyon gözde aşırı kızarıklık ve yaşarmaya yol açabilir.

Işık Hassasiyeti (Fotofobi): İç yapıların iltihabı veya yaralanması ışığa karşı hassasiyet yaratabilir.

Görsel Belirtiler

Kornea veya skleradaki yırtıklar ve düzensiz pupil şekli ciddi bir göz penetrasyonunu gösterebilir.

Hiphema (ön odada kan birikimi) veya subkonjonktival kanama altta yatan vasküler yaralanmayı işaret eder.

Semptomların Çeşitliliği

Metal yabancı cisimler ani ağrı ve görme kaybına neden olurken organik materyaller enfeksiyon riskini artırır. Cam veya plastik cisimlerin etkisi ise genellikle boyutlarına ve yerlerine bağlıdır. Bu tür yaralanmalar profesyonel bir değerlendirme ve müdahale gerektirir.

Delici Yaralanmalar ve Göz İçi Yabancı Cisim Nasıl Teşhis Edilir?

GİYC teşhisi görme kaybını önlemek için hızlı ve doğru bir şekilde yapılması gereken çok aşamalı bir süreçtir. Bu süreç detaylı bir hasta öyküsü dikkatli bir klinik muayene ve gerekli durumlarda ileri görüntüleme yöntemlerini içerir.

Teşhis süreci yaralanmanın nasıl ve ne zaman gerçekleştiğini anlamak için hastadan alınan kapsamlı bir öykü ile başlar. Yaralanmaya neden olan cismin türü (metal cam veya organik materyal) olayın meydana geldiği ortam ve semptomların detaylı sorgulanması büyük önem taşır. Özellikle yüksek hızda gerçekleşen çekiçleme işlemleri metalik yabancı cisimlere işaret edebilir. Ayrıca yaralanma sonrası geçen süre komplikasyon risklerini anlamak açısından kritiktir.

Sistematik bir göz muayenesi tanıyı doğrulamak ve yaralanmanın ciddiyetini değerlendirmek için gereklidir. İlk olarak görme keskinliği değerlendirilir; bu hem mevcut görme kaybını belirlemek hem de tedaviye rehberlik etmek için kritik bir adımdır. Ardından dış muayene yapılarak göz kapağı hasarları konjonktival kanama veya göz içeriği fırlaması gibi bulgular değerlendirilir. Slit-lamba biyomikroskopisi ile ön segment detaylı incelenirken Seidel testi tam katmanlı yırtılmaları tespit etmek için kullanılır. Fundus muayenesi ise posterior segmentin değerlendirilmesi için yapılır.

GİYC şüphesi olduğunda görüntüleme yöntemleri devreye girer. İnce dilimlerle yapılan yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi (BT) metalik yabancı cisimlerin yerini belirlemek için altın standarttır. B-scan ultrasonografi vitreus kanaması gibi durumlarda kullanılabilir ancak dikkatli olunmalıdır. Metalik cisimlerin varlığında manyetik rezonans görüntüleme (MRG) kontrendikedir.

Delici Yaralanmalar ve Göz İçi Yabancı Cisim Nasıl Tedavi Edilir?

GİYC görme kaybını önlemek ve gözün anatomik bütünlüğünü korumak için hızlı ve profesyonel bir müdahale gerektiren durumlardır. Tedavi yaralanmanın ciddiyetine ve yabancı cismin özelliklerine bağlı olarak değişiklik gösterir.

Yüzeysel yabancı cisimler genellikle gözün yıkanmasıyla veya büyütme altında steril araçlar kullanılarak çıkarılabilir. Derinlemesine gömülü veya sıkışmış yabancı cisimler ise çoğunlukla cerrahi yöntemlerle tedavi edilir. Bu tür durumlarda pars plana vitrektomi gibi teknikler kullanılarak yabancı cismin çıkarılması ve yaraların onarılması sağlanır. Gözün bütünlüğünü korumak için korneal ve skleral yaralar titizlikle onarılır.

Enfeksiyon riski yüksek olduğu için antibiyotik tedavisi önem taşır. Geniş spektrumlu sistemik antibiyotikler ile intravitreal enjeksiyonlar özellikle endoftalmi gibi ciddi enfeksiyonları önlemede kritik bir rol oynar. Ayrıca topikal antibiyotikler yüzeysel enfeksiyonların önlenmesinde kullanılır. Ağrı yönetimi de tedavinin önemli bir parçasıdır. Ağrıyı hafifletmek için sikloplejik ajanlar ve gerektiğinde sistemik ağrı kesiciler kullanılır.

Tetanos profilaksisi özellikle organik veya kontamine yabancı cisim vakalarında ihmal edilmemelidir. Postoperatif takip retina dekolmanı ve enfeksiyon gibi komplikasyonların erken tespiti ve yönetimi açısından gereklidir. Doğru tanı ve tedaviyle görme kaybı riski en aza indirilebilir.

Delici Yaralanmaların ve Göz İçi Yabancı Cisimlerin Komplikasyonları Nelerdir?

GİYC doğru zamanda müdahale edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açarak görme kaybı riski oluşturabilir. Bu komplikasyonların anlaşılması erken tanı ve tedavi açısından kritik öneme sahiptir.

Endoftalmit: GİYC’ler sonrasında gelişebilen en ciddi komplikasyonlardan biridir. Bu intraoküler enfeksiyon sıklıkla görme kaybına yol açabilir. Özellikle organik materyal içeren yabancı cisimlerin göze girmesi enfeksiyon riskini artırır. Tedavide gecikme enfeksiyonun kontrolünü zorlaştırarak kalıcı hasar bırakabilir.
Retina Dekolmanı: Göz içindeki yabancı cisimler retina üzerinde stres yaratarak retina dekolmanına neden olabilir. Belirtileri arasında ışık çakmaları görsel alanda gölgeler veya perdeler bulunur. Zamanında cerrahi müdahale yapılmazsa kalıcı görme kaybı kaçınılmazdır.
Vitreus Kanaması: GİYC’nin travması sonucu vitreus boşluğunda kanama meydana gelebilir. Bu durum ani görme kaybı veya bulanık görmeye yol açabilir. Kendiliğinden düzelebilecek bazı durumlara karşın ciddi vakalar cerrahi tedavi gerektirebilir.
Siderozis Bulbi ve Kalkozis: Metalik yabancı cisimlerin göz içinde kalması demir (siderozis) veya bakır (kalkozis) iyonlarının salınımına yol açarak göz dokularında hasar oluşturabilir. Bu durumlar tedavi edilmezse görme kaybı gelişebilir.
Katarakt: GİYC’nin lens üzerinde yarattığı travma lensin bulanıklaşmasına neden olur. Katarakt gelişimi genellikle cerrahi müdahale ile tedavi edilir.
Glokom: GİYC’nin göz drenaj yapısına verdiği hasar veya iltihaplanma göz içi basıncının artmasına yol açabilir. Glokom tedavi edilmediği takdirde optik sinir hasarı ve kalıcı görme kaybı ortaya çıkar.
Sempatik Oftalmia: Bu nadir ancak ciddi durum bir gözdeki yaralanmayı takiben diğer gözde de iltihaplanma gelişmesiyle karakterizedir. Tedavi edilmezse her iki gözde de görme kaybı riski bulunmaktadır.

Delici Yaralanmalar ve Göz İçi Yabancı Cisim Tedavisi Ne Zaman Yapılabilir?

GİYC tedavisi zamanlama açısından kritik bir öneme sahiptir. Tedaviye erken başlanması enfeksiyon riskinin azaltılması anatomik bütünlüğün korunması ve görme fonksiyonunun mümkün olan en iyi seviyede kalması için gereklidir. GİYC’nin niteliği yerleşimi boyutu ve ilişkili göz hasarı gibi faktörler müdahale zamanlamasını belirler.

Acil Müdahale Gerektiren Durumlar:

Bazı durumlarda tedavi gecikmeksizin yapılmalıdır. Özellikle göz içinde bulunan yabancı cisimler enfeksiyon riskini artırarak hızlı ilerleyen komplikasyonlara neden olabilir. Endoftalmit riski organik materyal içeren yabancı cisimlerde daha yüksektir ve bu durum hızlı cerrahi müdahale ve antibiyotik tedavisi gerektirir. Ayrıca kornea ve skleranın ciddi şekilde delindiği yaralanmalarda gözün anatomik bütünlüğünü sağlamak ve iç dokuların dışa çıkmasını önlemek için acil cerrahi yapılmalıdır. Metalik yabancı cisimlerde sideroz veya çalkozis gibi toksik reaksiyonların önlenmesi için hızlı çıkarma önemlidir.

Göz Yüzeyindeki Yabancı Cisimlerin Tedavisi:

Göz yüzeyinde bulunan ve korneal epitele zarar vermeyen gevşek yabancı cisimler genellikle acil bir durum oluşturmaz. Bu gibi durumlarda steril su veya tuzlu su ile yıkama işlemi yeterli olabilir. Eğer cisim çıkarılamıyorsa büyüteç altında mekanik çıkarma işlemi uygulanır. Ancak işlem sırasında hastanın konforunu sağlamak ve ilave hasarı önlemek için dikkatli olunmalıdır. Bu tür müdahalelerde ikincil enfeksiyonları önlemek amacıyla topikal antibiyotik damlaları kullanılabilir.

Derin ve Yerleşik Yabancı Cisimlerin Tedavisi:

Kornea stroması veya göz içi yapılara nüfuz etmiş yabancı cisimlerde tedavi planlaması daha karmaşıktır. Cerrahi müdahale bu tür durumlarda genellikle kaçınılmazdır. Cerrahi işlemler genellikle pars plana vitrektomi veya ön segment cerrahisi ile gerçekleştirilir. Yabancı cismin bulunduğu bölgeye ve hasarın ciddiyetine göre cerrahi teknik belirlenir. Bu tür müdahalelerde zamanlama gözdeki mevcut komplikasyonlara bağlı olarak ayarlanabilir. Retina dekolmanı veya endoftalmit gibi durumlar mevcutsa gecikmeden müdahale gereklidir.

Enfeksiyon Önleme ve Destek Tedavileri:

Tedavi sırasında enfeksiyon önleme stratejileri sistemik ve intravitreal antibiyotiklerin uygulanmasını içerir. Yüksek riskli hastalarda antibiyotik tedavisi gecikmeden başlanmalıdır. Ayrıca ağrı yönetimi ve iltihap kontrolü için topikal ve sistemik ilaçlar kullanılabilir.

Delici Yaralanmalar ve Göz İçi Yabancı Cisim Tedavisi Ne Zaman Yapılamaz?

GİYC tedavisinde doğru yaklaşım hastanın genel durumuna ve yaralanmanın ciddiyetine bağlıdır. Ancak belirli durumlarda bazı tedavi yöntemleri uygulanmamalı veya ertelenmelidir. Bu durumların farkında olmak komplikasyonları önlemek ve hastanın genel sağlığını korumak açısından hayati öneme sahiptir.

Yüzeysel Yabancı Cisimler:

Yüzeysel yabancı cisimlerin çıkarılması için steril su veya salin solüsyonu ile göz yıkama yaygın bir yöntemdir. Ancak penetran bir göz yaralanması veya GİYC şüphesi varsa yıkamadan kaçınılmalıdır. Bu tür durumlarda yıkama yabancı cismin daha derine itilmesine neden olabilir ve göz içi yapılara zarar verebilir. Ayrıca kimyasal yaralanmalar söz konusu olduğunda yalnızca steril su yerine spesifik antidotlar gerekebilir. Pamuklu çubuk veya steril iğne ile çıkarma da etkili bir yöntemdir; fakat penetran yaralanmalarda veya uyumsuz hastalarda bu teknik daha ciddi hasarlara yol açabileceğinden kontraendikedir.

Derin veya Yerleşmiş Yabancı Cisimler:

Derin veya göz içi yapılarla entegre olmuş yabancı cisimlerin tedavisi cerrahi müdahale gerektirir. Ancak cerrahiden önce hastanın hemodinamik olarak stabil hale getirilmesi önceliklidir. Örneğin hayati tehlike oluşturan sistemik yaralanmaları olan bir hasta için öncelikle genel stabilizasyon sağlanmalıdır. Cerrahi müdahale hasta genel olarak güvenli bir durumda olduğunda gerçekleştirilmelidir.

Enfeksiyon Önleme:

Açık göz yaralanmalarında cerrahi onarım tamamlanmadan önce topikal antibiyotik kullanımı genellikle önerilmez. Bu ilaçlar göz içi yapılarda toksisiteye neden olabilir. Bu tür durumlarda sistemik antibiyotikler enfeksiyonları önlemek için tercih edilir.

Ağrı Yönetimi:

Penetran yaralanmalarda kanama riskini artırabileceği için nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) genellikle kullanılmaz. Bu durumlarda asetaminofen gibi daha güvenli analjezikler tercih edilir. İlaç seçimi sırasında alerji veya diğer kontraendikasyonların dikkatlice değerlendirilmesi önemlidir.

Delici Yaralanmaların ve Göz İçi Yabancı Cisimlerin İyileşme Süreci Nasıldır?

GİYC tedavisi sonrasında iyileşme süreci görme fonksiyonunun korunması ve komplikasyonların önlenmesi açısından büyük bir dikkat ve özen gerektirir. Bu süreç tedavi edilen yaralanmanın türüne yabancı cismin yapısına ve uygulanan cerrahi tekniklere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Göz yüzeyine yerleşmiş küçük yabancı cisimlerin çıkarılmasının ardından iyileşme genellikle hızlıdır. Bu tür vakalarda gözün steril bir solüsyonla yıkanması ve dikkatlice yapılan elle müdahale ile yabancı cismin çıkarılması temel tedavi yöntemleridir. Yabancı cisim çıkarıldıktan sonra enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotik göz damlası veya merhem kullanılır. Rahatsızlığı azaltmak amacıyla koruyucu göz damlaları reçete edilebilir. İyileşme genellikle birkaç gün içinde tamamlanır ve hasta görme fonksiyonunda belirgin bir kayıp yaşamaz.

Gözün derin yapılarında yer alan yabancı cisimlerin çıkarılmasında cerrahi müdahale gerekebilir. Özellikle pars plana vitrektomi (PPV) gibi ileri cerrahi teknikler yabancı cismin güvenli bir şekilde çıkarılmasını sağlar. Bu tür cerrahilerden sonra enfeksiyonun önlenmesi için sistemik ve intravitreal antibiyotik tedavisi uygulanır. Cerrahinin zamanlaması inflamasyonun kontrol altına alınması ve proliferatif vitreoretinopati (PVR) gibi komplikasyonların önlenmesi açısından önemlidir.

Postoperatif dönemde düzenli takipler komplikasyonları erken tespit etmek açısından kritik öneme sahiptir. Görme keskinliğinin düzenli değerlendirilmesi göz içi basıncının izlenmesi ve retina muayeneleri iyileşme sürecinin önemli bir parçasıdır.

Hastaların ağır fiziksel aktivitelerden kaçınması ve gerektiğinde düşük görme yardımcıları kullanması iyileşmeyi destekler. Ayrıca koruyucu gözlüklerin kullanımı iyileşen gözü travmadan korur ve güvenliği artırır. Her hasta için bireysel bir yaklaşım benimsenerek iyileşme sürecinin başarılı bir şekilde yönetilmesi hedeflenir.

Delici Yaralanmalar ve Göz İçi Yabancı Cisim Nasıl Önlenir?

GİYC önlenmesi kalıcı görme kaybı ve ciddi komplikasyonların önüne geçmek için kritik bir öneme sahiptir. Önleyici yaklaşımlar bireylerin hem iş yerinde hem de günlük yaşamda uygun koruyucu önlemleri almasını gerektirir. İşyerlerinde özellikle inşaat madencilik ve imalat sektörlerinde ANSI/ISEA Z87.1-2020 standartlarına uygun güvenlik gözlükleri ve yüz koruyucuların kullanımı teşvik edilmelidir. Çalışanların düzenli güvenlik eğitimlerine katılımı bu tür yaralanmaların önlenmesine önemli katkı sağlar.

Rekreasyonel aktivitelerde, paintball, raketbol ve hokey gibi yüksek hızda cisimlerin göze zarar verebileceği sporlar için özel spor koruyucu gözlükleri tercih edilmelidir. Polikarbonat malzemeden üretilmiş yüksek darbe dayanıklılığına sahip gözlükler göz sağlığını koruma açısından etkili bir çözümdür.

Ev ortamında elektrikli aletler kullanırken veya bahçecilik yaparken güvenlik gözlükleri takılmalı çocukların erişebileceği tehlikeli objeler uygun şekilde saklanmalıdır. Kimyasal maddelerle çalışırken de koruyucu ekipman kullanımı önemlidir.

Toplumda farkındalık oluşturmak için eğitim programları ve halk sağlığı kampanyaları düzenlenmelidir. Göz sağlığı ile ilgili düzenli kontrol ve muayeneler olası göz sorunlarının erken tespit edilmesine olanak tanır. Bireysel sorumluluk bilinciyle alınan bu önlemler göz sağlığını korumada en etkili araçlardır.