Ameliyatsız katarakt tedavisi, mevcut durumda etkili bir yöntem olarak kabul edilmemektedir. Kataraktın tek kesin tedavisi cerrahidir.
Bitkisel ürünler, vitaminler veya damlalar kataraktı ortadan kaldırmaz, yalnızca ilerlemesini yavaşlatma potansiyeline sahip olabilir.
Cerrahi öncesi dönemde görme kusurunu gidermek için gözlük değişimi veya aydınlatma düzenlemeleri önerilebilir.
Bilimsel kanıtlar, kataraktın cerrahi dışında tamamen düzelmeyeceğini göstermektedir. Erken tanı ve zamanında ameliyat önemlidir.
Katarakt Oluşumu Geciktirilebilir Mi?
Katarakt oluşumunun belirli bir noktada oluşması genetik ve yaşla ilişkili olduğundan tam olarak geciktirilemez ancak aşağıdaki faktörler katarakt oluşumunun hızını yavaşlatabilir veya oluşum riskini azaltabilir:
- Güneş koruyucuları: UV ışınları katarakt oluşumunu hızlandırabildiğinden, güneş gözlükleri veya şapkalar kullanılabilir.
- Sağlıklı bir diyet: Vitamin C, E, ve A, çinko ve lutein içeren yiyecekler katarakt oluşumunu geciktirebilir. Bunlar arasında portakal, turunçgil, brokoli, tavuk göğsü gibi yiyecekler bulunur.
- Deniz ürünleri ve balık tüketmek: Balık tüketmenin katarakt oluşumunu geciktirdiğine dair bazı bulgular bulunmaktadır. Uzmanlar katarakt sürecinde deniz ürünlerinin yararlı olacağını belirtmektedir.
- Sigara ve alkol kullanımını sınırlandırın: Sigara ve alkol kullanımı göz sağlığını olumsuz etkileyebilir ve katarakt oluşum riskini artırabilir.
- Normal kiloda kalın: Fazla kilo veya obezite katarakt oluşum riskini artırabilir.
- Sürekli göz kontrolleri: Hastanın göz doktoruyla sürekli olarak iletişim kurması ve göz sağlığını kontrol ettirmesi önemlidir
Bu faktörler katarakt oluşumunu tamamen engellemez veya garanti vermez. Katarakt ameliyatı gerektiğinde yapılmalıdır ve zamanında yapılması, görme kayıplarını önlemek ve kalıcı görme bozukluklarını azaltmak için önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Katarakt ameliyatı sonrası iyileşme süreci nasıldır ve nelere dikkat edilmelidir?
Katarakt ameliyatı sonrası iyileşme genellikle hızlı ve sorunsuzdur. Ameliyatın ardından ilk birkaç gün gözde hafif batma, sulanma, ışığa hassasiyet veya bulanık görme yaşanabilir. Doktorunuz, enfeksiyon riskini azaltmak ve iyileşmeyi hızlandırmak için antibiyotikli ve anti-inflamatuar göz damlaları reçete edecektir. Bu damlaların düzenli kullanımı çok önemlidir. İyileşme sürecinde gözü ovuşturmaktan, göze sabun veya şampuan kaçırmaktan, ağır egzersizlerden ve tozlu ortamlardan kaçınılmalıdır. Genellikle birkaç gün içinde günlük aktivitelere dönülebilir, ancak tam görme netliğine kavuşmak birkaç hafta sürebilir. Kontrolleri aksatmamak, iyileşme sürecinin sağlıklı ilerlemesi için kritik önem taşır.
Katarakt ameliyatında kullanılan göz içi mercek türleri nelerdir ve aralarındaki temel farklar nelerdir?
Katarakt ameliyatında, doğal lensin yerine yerleştirilen yapay göz içi mercekler (GİM) kullanılır. Temelde üç ana mercek türü bulunur: Monofokal, multifokal ve trifokal (veya EDOF – artırılmış odak derinlikli) mercekler. Monofokal mercekler, tek bir mesafede (genellikle uzak) net görüş sağlar, ancak yakın veya orta mesafeler için gözlük ihtiyacı devam eder. Multifokal ve trifokal mercekler ise birden fazla odak noktasına sahip olup, uzak, orta ve yakın mesafelerde gözlüksüz görüş imkanı sunmayı hedefler. Torik özellikli mercekler ise astigmatı olan hastalarda astigmatı da düzeltebilir. Hangi merceğin uygun olduğuna hastanın yaşam tarzı, beklentileri ve göz yapısı değerlendirilerek doktor tarafından karar verilir.
Çocuklarda veya genç yaşlarda katarakt görülür mü? Nedenleri ve tedavi yaklaşımı farklılık gösterir mi?
Evet, katarakt sadece yaşlılık hastalığı olmayıp, doğuştan (konjenital), bebeklik, çocukluk veya genç erişkinlik dönemlerinde de görülebilir. Çocukluk çağı kataraktlarının nedenleri arasında genetik faktörler, annenin hamilelikte geçirdiği enfeksiyonlar (örneğin kızamıkçık), metabolik hastalıklar, travmalar veya bazı ilaçların kullanımı yer alabilir. Çocuklarda katarakt tedavisi, kalıcı görme tembelliği (ambliyopi) riskini önlemek amacıyla genellikle daha acildir ve cerrahi yaklaşım yetişkinlerden farklılık gösterebilir. Ameliyat sonrası rehabilitasyon süreci, gözlük veya kontakt lens kullanımı ve yakın takip, çocuğun görme gelişiminin sağlıklı olması için büyük önem taşır.
Katarakt ameliyatının olası riskleri ve komplikasyonları nelerdir?
Katarakt ameliyatı günümüzde oldukça güvenli ve başarı oranı yüksek bir cerrahi işlem olsa da, her tıbbi müdahalede olduğu gibi bazı potansiyel riskler ve komplikasyonlar içerir. En sık görülen geçici yan etkiler arasında gözde kuruluk, batma hissi ve ışık hassasiyeti bulunur. Daha nadir ancak ciddi olabilecek riskler ise enfeksiyon (endoftalmi), göz içi kanama, retina dekolmanı, göz tansiyonunda yükselme (glokom), kistoid makula ödemi (görme merkezinde sıvı birikimi) ve ameliyat sonrası gelişebilen arka kapsül kesifleşmesi (ikincil katarakt) sayılabilir. Bu risklerin çoğu tedavi edilebilir olup, ameliyat öncesinde doktorunuz sizi bu konuda detaylıca bilgilendirecektir.
Katarakt tedavi edilmezse ilerleyen dönemlerde ne gibi sorunlara yol açar, körlüğe neden olabilir mi?
Katarakt tedavi edilmediği takdirde zamanla ilerleyerek görme keskinliğinde giderek daha fazla azalmaya neden olur. Başlangıçta hafif bulanıklık, renklerin soluklaşması, gece görüşünde zorlanma gibi belirtilerle kendini gösteren durum, ilerledikçe kişinin günlük yaşam aktivitelerini (okuma, araba kullanma, televizyon izleme) önemli ölçüde kısıtlar hale gelir. Katarakt çok ilerlediğinde ve lens tamamen opaklaştığında (matür katarakt), ışığın retinaya ulaşması engellenir ve bu durum tedavi edilmezse tam körlüğe yol açabilir. Ayrıca, çok sertleşmiş ve şişmiş kataraktlar (hipermatür katarakt) göz içi basıncını artırarak glokom gibi ek komplikasyonlara da zemin hazırlayabilir.
“Bu sayfada yer alan ifadeler bağlayıcı ve tedavi maksadıyla kullanılmaya uygun değildir. Sağlık sorununuzun tedavisi için kendinize en uygun tedavinin geliştirilmesi için sağlık kuruluşlarından ve uzman hekimlerden bilgi alınız.”
Kaynakça: Burdon-Cooper, J. (1938). The Non-Surgical Treatment of Cataract. Glasgow Medical Journal, 130(3), 109.
Prof. Dr. Tansu Erakgün, 1968 İzmir doğumludur. 1992’de Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuş, göz hastalıkları uzmanlığını 1997’de tamamlamıştır. Belçika ve Almanya’da retina hastalıkları ve vitreoretinal cerrahi eğitimi almıştır. 2004’te doçent, 2010’da profesör unvanını almıştır. Retina cerrahisi için geliştirdiği cerrahi cihazlar dünya çapında kullanılmaktadır. Diyabetik göz hastalıkları, retina hastalıkları ve göz travmaları alanlarında uzmandır. 2016’dan beri İzmir Kaşkaloğlu Göz Hastanesi’nde göz doktoru olarak görev yapmaktadır.
