Kornea nakli, saydam tabakanın hasar gördüğü durumlarda görmeyi yeniden kazandırmak için yapılan cerrahi işlemdir.
Keratokonus, enfeksiyonlar veya travma sonrası oluşan kalıcı opasiteler, nakil gerektiren başlıca nedenlerdir.
Tam kat (penetran) ve kısmi katman (lameller) nakil teknikleri, hastanın durumuna göre tercih edilir.
Nakil sonrası uzun süreli takip ve damla tedavisi, başarı oranını artırır.
Kornea Nakli Nedir?
Kornea nakli, saydam tabaka olarak bilinen korneanın hasarlı veya hastalıklı kısmının sağlıklı donör kornea dokusuyla değiştirilmesi işlemidir. Görme kaybına yol açan keratokonus, kornea enfeksiyonları, travmalar veya kalıcı bulanıklıklar bu ameliyatın en sık nedenleridir. Penetran keratoplasti (tam kat nakil) ve lameller keratoplasti (kısmi nakil) olmak üzere farklı tekniklerle uygulanabilir. Başarılı bir nakil sonrası hastanın görme keskinliği önemli ölçüde artar.
Kornea Nakli Hangi Durumlarda Yapılır?
Kornea nakli, çeşitli durumlarda uygulanabilir ve genellikle şu koşullar altında yapılır:
Kornea Hastalıkları: Kornea, çeşitli hastalıkların etkilediği bir yapıdır. Örneğin, keratokonus gibi hastalıklar korneanın şeklini bozabilir ve net bir görüşü engelleyebilir. Kornea nakli, bu tür hastalıkların ilerlemesi durumunda düzelme sağlayabilir.
Korneal Yaralanmalar: Kornea yüzeyi, travmatik yaralanmalar veya yanıklar nedeniyle zarar görebilir.Kornea nakli, göz yaralanmaları nedeniyle kaybedilen kornea dokusunun yeniden oluşturulması ve görme fonksiyonunun geri kazanılması amacıyla uygulanan bir cerrahi işlemdir.
Korneal Ülserler: Kornea tabakasında gelişen ve genellikle enfeksiyonlar nedeniyle ortaya çıkan yaralardır. Bu ülserler, kornea dokusunu etkileyebilir ve sonuç olarak görme kaybına yol açabilirler. Kornea nakli, iyileşmeyen veya ciddi ülserlerin tedavi edilmesinde bir seçenek olarak düşünülebilir.
Kalıtsal Kornea Bozuklukları: Doğuştan gelen bazı genetik hastalıklar, korneanın etkilenmesine yol açabilir. Bu durumda, kornea nakli, doğal korneayı sağlıklı bir kornea ile değiştirerek görme yeteneğinin iyileştirilmesine katkı sağlayabilir.
Kornea Naklinde Hangi Yöntemler Kullanılır?
Kornea nakli, farklı yöntemler ve teknikler kullanılarak gerçekleştirilebilir. Bu yöntemler, nakledilen kornea dokusunun ne kadarının veya hangi katmanlarının yerine konulacağına bağlı olarak değişir. İşte kornea naklinde kullanılan bazı temel yöntemler:
Penetrasyon (Tam) Kornea Nakli: Bu yöntemde, hasta kornea dokusunun tamamıyla çıkarılır ve bir donör kornea tam olarak yerine konur. Bu yöntem, korneanın tüm katmanlarını yenileyerek kullanılır.
Ön Tabaka (Epitel) Nakli: Korneanın yüzey tabakası olan epitelin nakledilmesiyle gerçekleştirilen bir yöntemdir. Bazı yüzeysel kornea hastalıklarında kullanılır ve sadece epitelin değiştirilmesini gerektirir.
Orta Tabaka (Stroma) Nakli: Korneanın orta tabakası olan stromanın nakledilmesiyle gerçekleştirilen bir yöntemdir. Bu yöntemde, hasarlı veya hastalıklı stroma çıkarılır ve donör stroma yerine konur.
Lameller Nakil Teknikleri: Özel durumlarda, Descemet zarı endotelyal keratoplasti (DMEK) ve Descemet membran endotelyal keratoplasti (DMEK) gibi lameller nakil teknikleri kullanılabilir. Bu teknikler, sadece kornea iç tabakalarının nakledilmesini sağlar.
Kornea Nakli Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kornea nakli sonrası hastaların iyileşme sürecini desteklemek ve başarılı sonuçları sağlamak için dikkat edilmesi gereken bazı faktörler bulunur. Bu faktörler, nakil sonrası takip, ilaç kullanımı ve yaşam tarzı alışkanlıklarını içerir. Kornea nakli sonrası dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:
Düzenli Takip: Bu takipler, cerrahi işlemin ilerlemesini ve korneanın sağlıklı bir şekilde entegre olmasını değerlendirmek için gereklidir. Ayrıca, olası komplikasyonları erken teşhis etme ve tedavi etme fırsatı sağlar.
İlaç Kullanımı: Kornea nakli sonrası, nakledilen kornea dokusunun reddini önlemek için bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanılır. İlaçların düzenli ve zamanında kullanımı, naklin başarılı olmasına ve rejeksiyon riskinin azalmasına yardımcı olur.
Göz Hijyeni: Kornea nakli sonrası, göz hijyenine büyük özen göstermek önemlidir. Gözleri temiz tutmak, enfeksiyon riskini azaltır. Doktorun önerdiği göz damlalarını düzenli olarak kullanmak, göz sağlığını korur.
Aktif Yaşam Tarzı: Kornea nakli sonrasında, aşırı fiziksel aktivitelerden kaçınmak önemlidir. Göz travması riskini azaltmak için doktorun önerilerine uymak gerekir.
Güneş Koruması: Güneşin zararlı UV ışınlarına karşı gözleri korumak için güneş gözlüğü kullanmak önemlidir. Gözleri güneşten korumak, iyileşme sürecini hızlandırabilir.
Sağlıklı Yaşam Tarzı: Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, kornea nakli sonrası genel sağlığı iyileştirebilir. Dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve sigara içmemek, iyileşme sürecini destekleyebilir.
Kornea nakli, görme yeteneğini geri kazandırmak için etkili bir yöntem olabilir. Ancak başarılı bir sonuç elde etmek için doktorun önerilerine uymak ve iyileşme sürecine dikkat etmek önemlidir. Her hasta farklıdır, bu nedenle kornea nakli işlemi ve sonrası takip, bireysel ihtiyaçlara göre uyarlanmalıdır.
Prof. Dr. Tansu Erakgün, 1968 İzmir doğumludur. 1992’de Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuş, göz hastalıkları uzmanlığını 1997’de tamamlamıştır. Belçika ve Almanya’da retina hastalıkları ve vitreoretinal cerrahi eğitimi almıştır. 2004’te doçent, 2010’da profesör unvanını almıştır. Retina cerrahisi için geliştirdiği cerrahi cihazlar dünya çapında kullanılmaktadır. Diyabetik göz hastalıkları, retina hastalıkları ve göz travmaları alanlarında uzmandır. 2016’dan beri İzmir Kaşkaloğlu Göz Hastanesi’nde göz doktoru olarak görev yapmaktadır.
